Dat er officieel geen biologische onderbouwing bestaat voor het bestaan van verschillende menselijke rassen is onderhand gemeengoed geworden. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog hebben verschillende wetenschappers namens UNESCO maar liefst vier keer een officieel statement naar buiten gebracht waarin rastheorieën worden ontkracht en het bestaan van maar één ras bevestigd wordt: het menselijke ras. Toch benoemen deze officiële statements verscheidene keren ‘ras’ als classificatie waarop onderscheid kan worden gemaakt bij mensen naast bijvoorbeeld etniciteit, geslacht, taal, religie enzovoorts. Men impliceert hiermee dat er dus toch wel een legitieme invulling of betekenis zit in het idee van verschilende ‘rassen’. Het gebruik van deze term is een ogenschijnlijke tegenstrijdigheid die ik vaak tegenkom binnen academische en anti-racisme kringen. Kringen waar ik juist zou verwachten dat het gebruik van de term ‘ras’ heel anders gebruikt zou worden dan de andere (sociaal-culturele) classificaties of markers zoals etniciteit, taal, religie enzovoorts.
Deze ogenschijnlijke contradictie vormt dan ook de aanleiding voor het schrijven van dit paper. Want wat wordt er dán bedoeld met het begrip ‘ras’ wanneer ras helemaal geen wetenschappelijke onderbouwing zou hebben? Bestaat er eigenlijk een eenduidige betekenis voor de term? En waarom wordt het, gezien de negatieve gevolgen van rasdenken, gebruikt door groepen die claimen te vechten tegen racisme?
Om deze vragen te onderzoeken zal ik twee wetenschappelijke artikelen als rode draad gebruiken in mijn onderzoek: ‘Race as a floating signifier’ van socioloog en cultuurtheoreticus Stuart Hall en ‘Beyond fact or fiction: On the Materiality of Race in Practice’ van hoogleraar wetenschapsantropologie Amade M’charek. Allebei trachten zij een ‘nieuwe’ betekenis te geven aan en/of een verklaring te geven voor het huidige concept van ‘ras’.
Want wat deze betekenis ook moge zijn, dat de gevolgen van racialisering nog steeds merkbaar zijn in onze realiteit, staat buiten kijf.
Weblog