Na aanleiding van het zien van een video opname die circuleerde op sociale media, besloot ik onderzoek te doen naar het gebruik van blackface in Nederland. Het is een veelvoorkomend fenomeen dat overduidelijk connecties heeft met het koloniale verleden van ons land. De blackface ‘traditie’ wordt vaak verdedigd door witte Nederlanders alsof het een grondrecht is, dus er spelen veel gevoelens van nationalisme mee. Toch roept blackfacing veel vragen op. De paradoxale handeling van ‘willen worden wat je het meest veracht’ is op psychologisch niveau moeilijk te omvatten. Dit essay tracht hier een antwoord op te geven.
De eerste vraag die behandeld wordt is ‘Op welke manier werkt de blackface ‘traditie’ als een instrument om nationalistische sentimenten tot stand te brengen?’ Hiervoor gebruik ik het historische overzicht van Jan Nederveen Pieterse over raciale beeldvorming door witte mensen over zwarte mensen uit het boek White on Black om duidelijk te maken dat de productie van stereotypen een langdradige en hardnekkige geschiedenis heeft. De theorie van Benedict Anderson, Imagined Communities, voorziet ons vervolgens van een manier om te denken over onze maatschappij en wie we denken dat daar wel en niet bij hoort.
Met de theorie van Richard Dyer uit het werk White, tracht ik te analyseren waar precies die drang om blackface te gebruiken vandaan komt. Deze benadering is bijna psychoanalytisch van aard en maakt duidelijk dat het koloniale denken, zoals beschreven in de vorige paragraaf, dieper in het (onder)bewustzijn zit dan veelal gedacht wordt.
De laatste paragraaf biedt een mogelijke oplossing voor hoe wij, als samenleving, kunnen omgaan met aanstotelijke stereotypen. Professor Mireille Rosello, in haar essay Declining the Stereotype maakt duidelijk dat stereotypen nooit onschuldig en/of grappig zijn en dat we die voor eens en altijd de rug toe moeten keren.
Dit essay is geschreven in het Engels.