Racisme en seksualisering in Alleen maar nette mensen van Robert Vuijsje

De roman Alleen maar nette mensen zorgde in 2008 voor veel ophef. Dit komt doordat de manier waarop hij zwarte personages opvoert veelal racistisch en stereotyperend wordt gevonden. En terecht, vanwege de volgende aspecten.

Onder het mom van vrijheid van meningsuiting gebruikt hij ongegeneerd de woorden ‘neger’ en ‘negerin’ in zijn roman. Dit is eigengerechtigd racisme: hij denkt zelf te kunnen bepalen wat racisme is en wat niet. Daarnaast is het problematisch hoe Vuijsje een beeld schetst van de zwarte vrouw. Hij seksualiseert haar en dit is een eeuwenoud beeld dat je niet zomaar op een onschuldige manier kunt opwerpen in een roman. Dat beeld is ambivalent doordat zij aan de ene kant geïdealiseerd en geërotiseerd wordt, en aan de andere kant afgekeurd en gevreesd. Precies dit beeld gebruikt Vuijsje in Alleen maar nette mensen door op ontelbare plekken de zwarte vrouw op een erotische manier te beschrijven en familie en vrienden van David deze vrouw te laten afwijzen. Een totaal andere blik op het boek heeft Coen Peppelenbos van Literair Nederland. Hij stelt dat het boek niet racistisch opgevat dient te worden omdat de personages karikaturen zijn. Hij plaatst literaire vrijheid op de eerste plaats. Maar met zo’n eeuwenoud gevoelig onderwerp kun je niet omgaan zoals Vuijsje doet. Hij blaast het beeld van de zwarte sensuele wildeling nieuw leven in op een manier die pijn doet. Wekker weet goed te verwoorden waarom je in dit geval de schrijver wel kan aanspreken op wat hij neerschrijft. Ras en seksualiteit worden al eeuwenlang op deze manier gekoppeld aan elkaar. Het valt de schrijver dus te verwijten dat hij op een racistische manier een beeld schetst van de zwarte vrouw in Alleen maar nette mensen. Daarmee is zijn manier van het afbeelden van de zwarte gemeenschap kenmerkend voor een racistisch gedachtegoed.

Lisa te Velde

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *